Istanboel!

Gehuld in een hoofddoek en op kousenvoeten loop ik over een zacht en dik blauwgroen tapijt. Ik staar naar het plafond en moet opletten niet tegen andere mensen op te botsen, die desgelijks met hun ogen gericht naar boven rondwandelen.
Het zonlicht van buiten wordt gefilterd door kleurrijke glas-in-lood ramen en de immense goudgele koepels worden ondersteund door hoge marmeren zuilen.
Islamitische symbolen en geometrische patronen staan zij aan zij afgebeeld met Christelijke mozaïeken en fresco’s.
De Ayasofya in Istanboel heeft een bijzondere geschiedenis.

Na ruim twee jaar vol lockdowns, het kopen en verbouwen van ons huis en avonturen beleven in de buurt is het dan ein-de-lijk zo ver! We zitten weer opgepropt in een vliegtuig naar een écht ander land. Een bestemming met een andere taal, een andere munteenheid en (deels) gelegen op een ander continent: Istanboel!
We krijgen een stempel in ons paspoort bij de douane en rijden dwars door de spits in de file naar ons hotel.

We duiken deze voor ons beiden nog nieuwe stad in en moeten even wennen. Het is behoorlijk druk op straat en de restauranteigenaren willen stuk voor stuk dat we aan hún tafeltje plaatsnemen. ‘Hello sir, you are about to make the right choice. Come eat, we have beer, wine and traditional food!’. We laten ons binnenhengelen bij een restaurant in het toeristische gedeelte vlakbij ons hotel en genieten van de sfeer van de gezellige straat en van het feit dat we weer echt op vakantie zijn.

De volgende ochtend worden we om vijf voor vijf in de ochtend wakker van de imam die met zijn oproep tot gebed door de minaretten over de stad schalt. We draaien ons nog heel even om en gaan dan tegen acht uur naar het ontbijt.
We hebben twee volle dagen in de stad, en we willen zo veel mogelijk bezoeken. Dus gewapend met een plan, een plattegrond en comfortabele schoenen stappen we de straat op.
Eerste stop: de hippodroom met de bronzen en de Egyptische obelisk. Hoog torenen beide bouwwerken de blauwe lucht in en het is ongelooflijk om voor te stellen dat ze ooit nog eens één derde hoger waren dan nu.
Hierna lopen we via een zijingang naar de moskee van Sultan Ahmet. Deze staat internationaal vooral bekend als de Blauwe Moskee, een naam die te danken is aan de vele blauwe tegeltjes aan de binnenkant van de koepels. Helaas is het grootste deel van de moskee in steigers gehuld, dus zien we maar een klein gedeelte van de beroemde koepels. Toch is dat deel wat we zien prachtig, en we kunnen ons goed voorstellen hoe indrukwekkend mooi ze in haar volle glorie zou zijn.
Van de Blauwe Moskee naar de Ayasofya, die aan de overkant van het plein staat.
In de korte wandeling er naartoe worden we regelmatig aangesproken. Mensen die ons een Bosporuscruise willen verkopen, mensen die ons de weg willen wijzen naar de speciale ingang van de Ayasofya en mensen die willen dat we op hun terras koffie komen drinken. Stuk voor stuk beginnen ze hun praatje met ‘Hello, where are you from?’, wat het moeilijk maakt zonder onbeleefd te lijken door te lopen. Gelukkig hadden we hierover van te voren al gelezen en weten we de mensen die een ‘speciale ingang’ kennen vriendelijk af te schudden, want die ingang is zo speciaal niet, da’s gewoon de toegangspoort.
De Ayasofya is ooit gebouwd als Christelijke kathedraal en werd toen Hagia Sophia gedoopt: de Goddelijke Wijsheid. Later werd de toenmalige Byzantijnse stad Constantinopel veroverd door de Islamitische Ottomanen en werd de Hagia Sophia een moskee met de naam Ayasofya. De Christelijke afbeeldingen werden overpleisterd en Islamitische symbolen werden aangebracht. Weer later werd de functie als gebedshuis veranderd naar een seculier museum, en werden de aangebrachte pleisterlagen weer verwijderd.
Sinds 2020 is het weer een moskee. Dat betekent schoenen uit en voor dames: hoofddoek op. De Christelijke afbeeldingen die weer tevoorschijn waren gekomen zijn echter niet opnieuw verborgen, waardoor de bijzondere geschiedenis van deze tempel tastbaar aanwezig blijft.
Als de verschillende bestemmingen van het gebouw je niet kunnen boeien, dan kan het gebouw dat zelf ongetwijfeld wel. De koepels zijn gigantisch, het licht wat in stralen binnenvalt door de ramen geven een mysterieuze sfeer en het is ongelooflijk dat deze enorme constructie al bijna 1500 jaar oud is.

Een andere bijzondere attractie van de stad bevindt zich ónder het plein waar de Sultan Ahmet moskee en de Ayasofya zich aan bevinden: de Basilica Cisterne. Deze is echter gesloten ter renovatie, dus zetten we koers naar de grote bazaar.
Als we dachten dat we op het Sultanahmetplein veel werden aangesproken door verkopers, hadden we het mooi mis. Op de bazaar hebben de verkopers allemaal op dezelfde Engelse les gezeten, en we horen continu ‘Hello, gutentag, where are you from, I can help you spend your money, what do you need?’. Het is aanvankelijk geinig, en het hoort er een beetje bij hier in Istanboel, maar uiteindelijk zijn we er ook een beetje klaar mee. We lopen door naar de Egyptische bazaar, waar allerlei kruiden en specerijen worden verkocht. Hier is het een stuk drukker dan bij de grote bazaar. Toeristen, verkopers, transporteurs met handkarren, lokale mensen die inkopen doen voor de iftar (het is Ramadan, en de iftar is de eerste maaltijd na zonsondergang), straathonden en -katten krioelen door elkaar en dat is na twee jaar met een flinke portie social distancing een behoorlijke aanslag op de zintuigen. Toch is deze markt vol gedroogde rozenknopjes, bakken vol Turks fruit en dadels, ontelbare soorten thee, slingers pepers en bergen kurkuma, saffraan en jasmijn een lust voor het oog. Maar even rustig kijken, ruiken en foto’s maken is er niet bij.
De Egyptische bazaar eindigt in een ruim plein aan de oever van de Gouden Hoorn, waar de massa mensen zich verspreidt en het weer rustiger wordt. Hier kunnen we ook de Galatabrug oversteken naar Karaköy, een ander gedeelte van de stad. De brug staat vol vissers die met lange lijnen naar visjes hengelen die worden verkocht aan de vele viskraampjes en -restaurants.

In Karaköy is het rustiger en erg kleurrijk. We beklimmen een boel trappen naar de Galatatoren en kopen een paar souvenirs waar we hier rustig de tijd daarvoor krijgen. We slenteren door de sfeervolle straatjes en langs de kade. In de avond drinken we koffie met live Turkse muziek en lopen we na een lange, indrukwekkende en zeer mooie dag terug naar ons hotel.

De volgende dag begint wederom vroeg met een wake-up call van de imam en we strekken onze ietwat stijve benen richting het Topkapi paleis.
De toegangspoort van het paleis scoort al meteen punten. Het heeft een beetje een Efteling-gehalte, maar dan écht! Bewakers met geweren en later ook te paard in uniform trekken veel bekijks en dan zijn we nog niet eens binnen.
Binnen de muren van het paleis lopen we door mooi aangelegde weelderige tuinen en dwalen we van het ene marmeren paviljoen naar het andere. Stuk voor stuk versierd met complexe mozaïeken, sierlijke gouden details en Arabische geschriften.
Binnen in de paviljoens wordt de rijkdom van de sultan uitgedrukt in met diamanten ingelegde kromzwaarden, manshoge rijkversierde geweren en tientallen gouden klokken. In de gebedsruimte worden er vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week gebeden uit de Koran gezongen en vanuit de gouden iftarpergola is er een weids uitzicht over de Bosporus.
Als onze ogen genoeg gefonkel gezien hebben pakken we de boot naar het Aziatische deel van de stad. We lopen door Kadiköy en Moda, waar we veel mannen met knotjes zien, vrouwen zonder hoofddoek en jongeren met blauw en groen gekleurde haren. Het is hier duidelijk een stuk minder traditioneel en het hipstergehalte is hoog. We struinen door de zonovergoten straatjes en genieten van deze weer heel andere sfeer.
Aan de oever van de Bosporus is een mooi park aangelegd, waar veel lokale inwoners met muziek en een drankje ontspannen na een lange dag werken of studeren. Ook wij strijken neer op een bankje met uitzicht op het water en zien de zon zakken die de skyline vol minaretten aan de Europese kant van de stad oranje kleurt.

Onze laatste korte uurtjes in Istanboel hebben we nodig om deze bijzondere stad weer te verlaten. Al vroeg worden we opgehaald door de taxichauffeur, die ons door een ontwakende stad naar het vliegveld brengt.
We kijken nog één laatste keer naar de moderne flatgebouwen en eeuwenoude moskeeën. De opkomende zon kleurt de stad roze en we wanen ons in een sprookje van duizend-en-één nacht.
Terug in het vliegtuig naar huis hebben we genoeg slaap in te halen, wat de vlucht goed doet opschieten en na een ritje met de trein en de bus zijn we weer thuis. We kunnen terugkijken op een fantastische start van een nieuw seizoen vol reisplannen en avonturen, die we hopelijk allemaal kunnen uitvoeren!