Zappen!

Op een warme donderdagavond loop ik door de bossen en langs de vennen van Vessem. De laagstaande zon schijnt met een gouden gloed over het water en door de bomen. De vogels fluiten een vrolijke wijs en een zacht briesje laat de frisgroene lenteblaadjes van de bomen ritselen.
Dan valt mijn oog op een ondertussen bekend object in de struiken. Ik strek mijn grijpstok uit en begin te zingen (op de maat van ‘99 bottles of beer on the wall‘): ‘Negentien zakjes met poep in m’n tas, negentien zakjes met poep. Daar ligt er weer een, ik raap ‘m weer op, twintig zakjes met poep in m’n tas’.

Een avondje lekker zappen. Iedereen doet het wel eens. Met de afstandsbediening in de hand en de voeten op tafel. Van zender naar zender flippen, de reclames zoveel mogelijk ontwijkend, op zoek naar iets van kwaliteit of juist iets gezapigs om niet bij na te hoeven denken.
Ook wij zappen bijna dagelijks. Maar zappen heeft in huize WaarIsMarleen ondertussen een andere betekenis gekregen.

Al een jaar of twee geleden hoorde ik voor het eerst de term plogging. Een samengestelde term uit het Zweedse ‘plocka’ wat oprapen betekent, en het Engelse ‘jogging’. Een stukje rennen dus, en dan tegelijkertijd alle troep die je onderweg tegenkomt opruimen. Hardloopevenementen organiseren vaak de dag voor of na de hoofdattractie een ploggingronde, waarbij het parcours wordt ontdaan van allerlei zwerfafval.
Nu vind ik hardlopen, rennen, joggen of hoe je harder-dan-wandeltempo dan ook wilt noemen al inspannend genoeg zonder dat ik om de haverklap moet bukken en met een vuilniszak moet sjouwen, dus plog ik voornamelijk tijdens het wandelen. Plandelen als het ware.
Tijdens een recente plandeltocht samen met mijn vriendin Désie liepen we toevallig langs het huis van mijn ouders. De hond moest even uit, dus liep mijn vader met de hond gezellig een stukje met ons mee – allemaal uiteraard keurig op anderhalve meter afstand – en hij vertelde me over de zappers van Veldhoven.
ZAP staat voor ZwerfAfvalPakker en is een initiatief van de gemeente Veldhoven. Je meld je aan via een formulier op de website als zapper en je krijgt een rol vuilniszakken, een grijpstok, een vuilniszakhouder en een paar handschoenen gratis en voor niks thuisgebracht.
In ruil daarvoor hou je de straten, parken, plantsoenen en parkeerplaatsen van je eigen omgeving een beetje schoon. Dus tijdens ons dagelijkse blokje om zijn we tegenwoordig gewapend met zak en stok, en dragen we op deze manier hopelijk een steentje bij aan de maatschappij.

Nu komen we bepaalde soorten afval vaker tegen dan andere. Hier onze troep top vijf:
1) papieren zakdoekjes of velletjes toiletpapier. Dat men sinds de coronamaatregelen massaal al wandelend of fietsend de bossen en de velden in is getrokken is inmiddels geen nieuws meer, maar dat men overal in het wild plast en poept was voor mij wel nieuw. Doordat de cafés gesloten waren en een sanitaire pitstop daar dus niet meer kon plaatsvinden, kan ik me voorstellen dat de nood soms hoog is. Maar laat dan de papiertjes niet achter zeg. Ten eerste ziet het er niet uit, al die witte slingers in de struiken en ten tweede duurt het minstens vier weken tot zes maanden voordat het een beetje afgebroken is door de natuur. Begraven is overigens geen goed alternatief, dan duurt het nog langer. Dus gewoon goed afschudden na een plasje in het wild, en als je dan echt een papiertje nodig hebt, stop je die maar in een zakje en gooi je het later in de afvalbak. Je laat toch thuis ook je pleepapier niet een maand in de sanseveria hangen?
2) sigarettenpeuken. Roken is slecht voor je, dat hoef ik niemand te vertellen. Maar als je het echt niet laten kan, gooi de peuk dan niet op de grond. Pas na twee tot twaalf jaar is een peuk vergaan. Uitmaken en in de prullenbak dus. Of stoppen met roken, daar zijn je longen ook blij mee.
3) blikjes, pakjes, flesjes. In het bijzonder die van Red Bull en verschillende biermerken. Ik snap het hoor. Je gaat wandelen en je krijgt dorst, je bent een stoere puber en je gaat op een picknickbankje hangen met je vrienden, je mist de kroeg en je gaat het park in met een sixpack. Maar als je je vólle blikjes of flesjes mee kan nemen, dan de lége toch ook neem ik aan! Ze wegen dan een stuk minder en bovendien is het behoorlijk asociaal om je troep achter te laten. Een blikje blijft tussen de vijftig en tweehonderd (!!) jaar achter in de natuur en glazen en PET flessen vergaan helemaal niet. Ook kunnen glazen flesjes natuurbranden veroorzaken als de zon er verkeerd in schijnt. Niet cool dus, behalve als jij je zooi altijd weer gewoon in de afvalbak weggooit, dan ben je een baas!
4) hondenpoep IN EEN ZAKJE. Honden poepen, dat snap ik. Die poep hoort niet op de stoep of op een trapveldje, dus als jij bij het uitlaten van je hond de drollen opraapt in zo’n zakje ben je goed bezig! Maar dat zakje met inhoud smijt je daarna niet in de struiken, dat is raar. Een blote drol is met een week of twee weer weg, maar bij een drol verpakt in plastic duurt dat minstens tien jaar. Tijdens een korte wandeling van maar drieënhalve kilometer raapte ik twintig (TWINTIG!!) zakjes met poep op. Dat kan anders lijkt me. Kom je geen prullenbak tegen onderweg? Neem dan het product van Fikkie of Snuf gewoon mee naar huis. Het zit per slot van rekening al in een zakje.
5) voedselverpakkingen. Snoeppapiertjes, boterhamzakjes, wikkels van chocoladerepen, pizzadozen, hamburgerbakjes, frietzakken, you name it, het ligt er. Vooral in de parken, na een mooie dag.
Ik snap de aantrekkingskracht van een picknick. Jan en ik hebben geen tuin en met mooi weer picknicken we met regelmaat. Maar net als bij de drankverpakkingen van punt 3: neem je troep weer mee. In 1926 was de slogan al ‘Laat niet als dank voor ’t aangenaam verpoozen den eigenaar van ’t bosch de schillen en de doozen’. Lijkt me duidelijk.
Ook organische dingen als bananenschillen en pellen van een citrusvrucht zijn moeilijk te verteren door de natuur. Zo’n een tot drie jaar duurt het voor je banaantje of mandarijntje vergaan is. Een appelklokhuis duurt twee tot acht weken en biologisch afbreekbaar plastic duurt zes maanden! Niet in het park laten liggen dus, maar eventjes die honderd meter extra lopen om het in een openbare prullenbak te gooien. Of thuis gescheiden recyclen, nog beter.

Een avondje zappen levert naast een schonere omgeving ook een boel leuke ontmoetingen en gesprekken op. Voorbijgangers die een goedkeurende duim opsteken, wandelaars die ons vriendelijk begroeten met ‘goed bezig!’ en goede gesprekken met andere natuurliefhebbers.
Ook vinden we, behalve onze troep top vijf, soms wat meer bijzondere dingen. Zoals de lege en kapotte blauwe voeremmer die we uit een sloot visten en waarna alle koeien uit de wei gezellig met ons meeliepen in de hoop op een handje brokken. Of een kookpannetje, midden in de bossen. Of die meneer met z’n scooter. Oké, dat was natuurlijk geen zwerfvuil, maar die was op de eerste dag dat de terrassen open mochten net iets te enthousiast geweest denk ik. We hebben hem toch maar even opgeraapt.

Mocht je zelf nou ook een avondje willen gaan zappen, ploggen of plandelen, hier kan je je aanmelden als je in de gemeente Veldhoven woont. En woon je daar nou niet, niet getreurd. Je kan ook zelf aan de slag! Zo loopt mijn collega Dirk regelmatig van het werk naar huis met handschoenen aan en een vuilniszak in de aanslag en heeft mijn nichtje Lise van toen nog maar zes jaar oud met een grijpstok vol enthousiasme de straat schoongemaakt.
Nu wil ik jullie, de lieve lezers van mijn blog, echt de les niet lezen. Als je nou mijn betoog zit te lezen en denkt ‘Ja maar ho eens even Marleen, ik neem altijd mijn afval weer mee hoor!’, dan ben ik echt superblij met jou! Als iedereen zo’n rockster is als jij, loop ik voortaan na een avondje zappen met een lege zak (‘nul zakjes met poep in mijn tas, nul zakjes met poep…’) weer naar huis!